Wanneer vond de postcensuur plaats?  En door wie?

Conflicten tussen landen, binnenlandse conflicten (dictaturen) gaven aanleiding tot censuur van de communicatie in het algemeen; onderdeel hiervan was de censuur van het postverkeer.

De officieel door de staat georganiseerde postcensuur begint in 1899 met de “tweede boeren oorlog” in Zuid Afrika. Gedurende de eerste wereldoorlog was de postcensuur wijd verbreid; gedurende de tweede wereldoorlog is er wereldwijde postcensuur. Naast deze twee wereldconflicten was er in de 20e eeuw postcensuur bij conflicten tussen landen of bij binnenlandse conflicten.

Onderstaand een overzicht van de tijd en plaats van de postcensuur gedurende de 20^eeeuw. Er kan doorgeklikt worden naar het betreffende land en censuurbrieven.

1899-1902  Tweede Boerenoorlog in Zuid Afrika.

De Boeren of Afrikaners zijn afstammelingen van voornamelijk Nederlandse kolonisten. De Britten willen hun koloniale macht uitbreiden over de door de Boeren gestichte onafhankelijke staten Natal, Transvaal en Oranje Vrijstaat. Dit leidt tot de Boerenoorlog die duurde van september 1899 tot mei 1902, en eindigt met de opname van de Boerenstaten in de Britse kolonie.

 Zuid Afrika: zie LANDEN –> Afrika. Censuurbrieven: zie ZUID AFRIKA

1904 – 1905    De Russisch – Japanse oorlog. 

De oorlog kwam voort uit de aanspraken van het Japanse Keizerrijk op het Keizerrijk Korea en Mantsjoerije en duurde van februari 1904 tot september 1905. De censuur speelt zich aan en nabij het front af; de controle vond plaats in Oost Siberië, Korea en Japan. Poststukken zijn schaars en de taal maakt ze moeilijk toegankelijk.

Censuurbrieven: zie RUSLAND.

Van Japan nog geen censuurbrief aanwezig.

1914 – 1918   De eerste wereldoorlog. 

De Eerste Wereldoorlog begint op 28 juli 1914 met de Oostenrijks-Hongaarse invasie van Servië, gevolgd door de Duitse aanval op Frankrijk via België en Luxemburg en een Russische aanval op Duitsland. De oorlog eindigt 11 november 1918.  34 Landen waren met elkaar in oorlog en elf landen waren neutraal.

Verdeling naar partijen;

• de “Centralen”: Duitse Keizerrijk, Oostenrijk – Hongarije, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk. 
• de “Entente”: Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland, Canada, België, Portugal, Montenegro, Andorra, Japan, China, Roemenië, Griekenland (vanaf 1917), San Marino, Italië (vanaf 1915), Verenigde Staten (vanaf 1917), Koninkrijk Siam, en Liberia. Van Zuid Amerika:  Bolivia, Brazilië, Cuba, Guatemala, Haïti, Honduras, Nicaragua, en Peru.
• de Neutralen: Argentinië, Chili, Denemarken, Ethiopië, Mexico, Nederland, Noorwegen, Spanje, Venezuela, Zweden en Zwitserland.

De meeste strijdende partijen censureerden het postverkeer. Ook in de toenmalige koloniën vond postcensuur plaats. Ook de meeste neutrale landen censureerden.

Voor meer informatie over de landen zie: LANDEN  Hier kunt u per werelddeel naar het betreffende land en naar de censuurbrieven doorklikken.

in Afrika:

Afrika was in de periode van de eerste wereldoorlog volledig gekoloniseerd, met uitzondering van Zuid Afrika, wat een Brits dominion was. De Duitse koloniën werden vrij snel veroverd en verdeeld. Tegen het einde van 1917 had Duitsland al haar koloniën  verloren.

in Amerika:

Aanvankelijk waren de Zuid Amerikaanse landen neutraal. Na de duikbotenoorlog en als  in 1917 de Verenigde Staten aan de oorlog gaat deelnemen, worden anti-Duitse maatregelen genomen, zoals het confiqueren van Duitse schepen, banken en ondernemingen en soms het interneren van inwoners met een Duitse achtergrond. Slechts enkele landen stuurden kleine contingenten (een veldhospitaal, of een regiment) naar het front.

Toen Groot-Brittannië de oorlog aan Duitsland en later alle Centrale Mogendheden verklaarde, werden Canada en de Britse koloniën automatisch bij de oorlog betrokken. 

Op 6 april 1917 verklaart de Verenigde Staten de oorlog aan Duitsland. Amerikaanse troepen stroomden Europa binnen en de ongeschonden Amerikaanse wapenfabrieken draaiden op volle toeren. Er kwam een einde aan de patstelling tussen de Geallieerden en de Centralen. De eersten werden nu veel sterker en overwonnen. 

in Azië:

Bij de Triple Entente (de alliantie tussen het Verenigd Koninkrijk, de Derde Franse Republiek en het Keizerrijk Rusland) voegden zich Japan, Thailand (1917), en China (1917). Perzië ging een strategische alliantie aan met het Verenigd Koninkrijk.

Siam  Aanvankelijk besloot Siam neutraal te blijven. In 1917 koos men de zijde van de geallieerden en er werd een kleine strijdmacht naar Frankrijk gezonden. 

Het Ottomaanse rijk verloor al tijdens de oorlog vrijwel alle Arabische gebieden. Het gebied van het huidige Syrië en Libanon werd een Frans mandaatgebied,  Irak en Palestina een Brits mandaatgebied. 

OTTOMAANSE RIJK IN 1913

Australie, Nieuw Zeeland,

Australië en Nieuw Zeeland als Brits dominions raakten automatisch betrokken bij de oorlog. Het Australian and New Zealand Army Corps (ANZAC) is de naam waaronder Australische en Nieuw-Zeelandse troepen gezamenlijk optraden.

Voor meer informatie over de landen zie: LANDEN  Hier kunt u per werelddeel naar het betreffende land en naar de censuurbrieven doorklikken.

1919-1939 Interbellum.

Na-oorlogse censuur 1919 -1923.

Na afloop van de oorlog wordt door een aantal landen de censuur nog enige tijd voortgezet; dit geldt met name voor de bezette of nieuw verworven gebieden.

In Europa: België, Duitsland, de Amerikaanse, Belgische, Britse en Franse bezettingszones in Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Georgië, Griekenland, Groot Brittannië, Hongarije, Italië, Joego Slavie (van 1918 tot 1929 was de landsnaam Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen), Oostenrijk, Polen, Roemenië, Sovjet Unie, Tsjecho Slowakije en Zwitserland.  In Afrika: in Egypte, en in Azië in Palestina, Syrië.

Voor meer informatie over de landen zie: LANDEN  Hier kunt u per werelddeel naar het betreffende land en naar de censuurbrieven doorklikken.

1919 3e Brits-Afgaanse oorlog.

De Derde Brits-Afghaanse Oorlog begon op 6 mei 1919 en eindigde met een wapenstilstand op 8 augustus 1919. Van Britse zijde is er postcensuur; deze vindt met name plaats in de westelijke provincies van Brits Indië, speciaal in Peshawar.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1919 – 1921   Ierse Onafhankelijkheidsoorlog  

De Ierse onafhankelijkheidsoorlog is de naam die in Ierland wordt gegeven aan de strijd tussen de IRA en het Britse bestuur. Leden van Sinn Féin  weigerden zitting te nemen in het Britse parlement en kwamen samen in Dublin alwaar ze de republiek uitriepen. De strijd eindigde mat een verdrag met Britse regering in december 1921.

1919-1923 Turkse Onafhankelijkheidsoorlog / Grieks – Turkse oorlog.

De Turkse Onafhankelijkheidsoorlog is de strijd (na de Eerste Wereldoorlog) tussen de Turken en geallieerden. Grieks-Turkse Oorlog is de benaming voor een serie veldslagen tussen  tussen Griekenland en het bezette Turkije om West-Anatolië. Hoewel deze voornamelijk in 1921 en 1922 woedde, begon de voorgeschiedenis al in 1918. In mei 1919 landden de eerste Griekse troepen in İzmir (Smyrna). Het Verdrag van Sèvres (1920) resulteerde onder meer in een Frans, een Brits en een Italiaans mandaatgebied. In augustus 1922 wisten de Turken het Griekse leger te verslaan.  In het verdrag ‘Vrede van Lausanne’ (juli 1923) wordt officieel de Turkse soevereiniteit erkend en worden de geallieerde troepen teruggetrokken uit Anatolië. Beide partijen oefenen censuur uit. Ook van de Britse Levant is censuur bekend.

1919 – 1921 Ierse Onafhankelijkheidsoorlog  De Ierse onafhankelijkheidsoorlog is de naam die in Ierland wordt gegeven aan de strijd tussen de IRA en het Britse bestuur. Leden van Sinn Féin  weigerden zitting te nemen in het Britse parlement en kwamen samen in Dublin alwaar ze de republiek uitriepen. De strijd eindigde mat een verdrag met Britse regering in december 1921.1919-1923 Turkse Onafhankelijkheidsoorlog / Grieks – Turkse oorlog. De Turkse Onafhankelijkheidsoorlog is de strijd (na de Eerste Wereldoorlog) tussen de Turken en geallieerden. Grieks-Turkse Oorlog is de benaming voor een serie veldslagen tussen  tussen Griekenland en het bezette Turkije om West-Anatolië. Hoewel deze voornamelijk in 1921 en 1922 woedde, begon de voorgeschiedenis al in 1918. In mei 1919 landden de eerste Griekse troepen in İzmir (Smyrna). Het Verdrag van Sèvres (1920) resulteerde onder meer in een Frans, een Brits en een Italiaans mandaatgebied. In augustus 1922 wisten de Turken het Griekse leger te verslaan.  In het verdrag ‘Vrede van Lausanne’ (juli 1923) wordt officieel de Turkse soevereiniteit erkend en worden de geallieerde troepen teruggetrokken uit Anatolië. Beide partijen oefenen censuur uit. Ook van de Britse Levant is censuur bekend.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1931-1937 Japans-Chinese oorlog.

In 1931 bezette Japan Mantsjoerije. Er zijn oorlogshandelingen tot 1937, tot China het gebied terug herovert. Censuur is er van Japanse zijde en betreft veldpost; de betreffende poststukken zijn schaars.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1933-1938 Gran Chaco oorlog (Bolivia-Paraguay).

Conflict om het Gran Chaco gebied tussen de aangrenzende landen. Dit leidt tot een oorlog tussen Bolivia en Paraguay die duurde van 9 september 1932 tot 12 juni 1935 en eindigt in een Paraguayaanse overwinning. Er was postcensuur; de betreffende poststukken zijn schaars.

Voor meer informatie over Paraguay zie: LANDEN  : doorklikken naar de censuurbrieven : zie PARAGUAY.

Van Bolivia geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1933-1938 Postoorlog tussen Hongarije en Tsjecho-Slowakije.

Hongarije had na de Eerste Wereldoorlog gebieden aan Tsjecho-Slowakije moeten afstaan. Twee luchtpostzegels van Hongarije refereerden aan de onrechtvaardigheid hiervan. Tsjecho-Slowakije nam hier aanstoot aan en stuurde brieven met deze postzegels terug naar de afzender met een plakstrook ‘niet toegelaten’. Hongarije deed hierna hetzelfde met brieven met Tsjecho-Slowaakse postzegels met het kruis van Slowakije; dit kruis zou een Hongaars symbool zijn.

Luchtpostzegel van Hongarije, 1933. Het vliegtuig draagt het opschrift ‘Gerechtigheid voor Hongarije’ en het patriarchaal kruis, dat ook in Slowakije als nationaal symbool geldt. Deze postzegel werd niet geaccepteerd op post naar Tsjecho-Slowakije (net zomin als de zegel van 20 fillér met dezelfde afbeelding in dezelfde serie). (Wikipedia)

Voor de censuurbrieven : zie POSTOORLOG.

1935-1936 Italiaans-Abessinische oorlog.

De Tweede Italiaans-Abessijnse oorlog begint in 1935 met de Italiaanse aanval op Abessinië, zoals Ethiopië toen werd genoemd. Op 5 mei 1936 trekken Italiaanse troepen de hoofdstad Addis Abeba binnen. De Ethiopische regering oefende korte tijd postcensuur uit. Brieven zijn zeldzaam.

Voor meer informatie over Ethiopië zie: LANDEN  : doorklikken naar de censuurbrieven : zie ETHIOPIE.

1936-1939 Spaanse burgeroorlog.

De Spaanse Burgeroorlog was een groot conflict in Spanje en duurde van 17 juli 1936 tot 1 april 1939. De oorlog begint na een militaire staatsgreep, die gedeeltelijk succesvol is, en Spanje militair en politiek verdeeld. Vanaf dat moment voert generaal Francisco Franco een langdurige oorlog tegen de gevestigde regering. De generaals krijgen steun van nazi-Duitsland, Italië, en Portugal, terwijl de Sovjet-Unie en Mexico hun steun geven aan de republikeinse regering. De oorlog eindigt met een overwinning voor de conservatieve nationalisten en het omverwerpen van de democratische regering. Er volgt een dictatuur onder leiding van generaal Franco.

Voor meer informatie over Spanje zie: LANDEN  : doorklikken naar de censuurbrieven : zie SPANJE.

1938-1945 Tsjecho-Slowakije.

Het verdrag van München van september 1938 bepaalde dat Duitsland Sudetenland zou bezetten en Hongarije delen van Slowakije  (en Polen).  Het resterende ging voort als de Tweede Tsjecho-Slowaakse Republiek en bestond slechts 167 dagen, van 1 oktober 1938 tot 14 maart 1939. 

Op 14 maart 1939 verklaart Slowakije zich onafhankelijk van Tsjecho Slowakije en de volgende dag wordt het resterende deel van Tsjecho Slowakije door Duitsland bezet en gaat voort als  Protectoraat Bohemen en Moravië : het Slowaakse deel van die republiek werd onderdeel van de Eerste Slowaakse Republiek. Beiden werden door Duitsland bestuurd. 

Voor meer informatie over Tsjecho Slowakije zie: LANDEN  : doorklikken naar de censuurbrieven : TSJECHO SLOWAKIJE.

1939-1945  Tweede wereldoorlog.

De Tweede Wereldoorlog was een aantal militaire conflicten die van 1939 tot 1945 op wereldschaal werden uitgevochten tussen twee allianties: de asmogendheden (de kern bestond uit Duitsland, Italië en Japan.) en de geallieerden (het Verenigd Koninkrijk, China, de Verenigde Staten en de Sovjet Unie). De Duitse Wehrmacht viel op 1 september 1939 Polen binnen. Dit leidde op 3 september 1939 tot een oorlogsverklaring aan Duitsland door het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Op 22 juni 1941 volgde een Duitse aanval op de Sovjet-Unie. Op 7 december 1941 bombardeerde Japan de Amerikaanse vloot bij Pearl Harbor en verklaarde de Verenigde Staten  de oorlog aan Japan. De omvang van postcensuur bereikt in deze periode haar absolute hoogtepunt. Vrijwel ieder land past postcensuur toe.

EUROPA tijdens de 2e Wereldoorlog.

Klikken op de blauw-cursieve landsnaam geeft de censuurbrief of brieven.

• BELGIË  bezet in mei/juni 1940; onder militair bestuur.  –> Duitse censuur.
• BULGARIJE   staat aan de Duitse kant totdat het bezet wordt door de Sovjet Unie in 1944.
• DENEMARKEN   bezet in 1940; —> Duitse censuur.
• DUITSLAND   Het Duitse Rijk bestaat uit: Duitsland, Oostenrijk, deel van Polen, Tsjechië (Protectoraat Bohemen en Moravië) en vanaf augustus 1942 Luxemburg (formeel). De bezette gebieden zijn België, Denemarken, Nederland, Noorwegen, en in 1941 Griekenland. Onder Duits militair bestuur staan de Baltische Staten (Ostland) en Servië.
• ESTLAND  in september 1939 beginnen de Sovjets met het installeren van militaire bases en in augustus 1940 volgt bezetting. In october 1941 zijn de Sovjets verdreven en volgt Duitse bezetting. Estland is dan deel van het Reichskommisariat Ostland. Na verdrijving van de Duitse troepen wordt Estland eind 1944 opnieuw door de Sovjet-Unie bezet en ingelijfd. 
• FINLAND  In de winter van 1939-1940 brak de Winteroorlog (Talvisota) met de Sovjet-Unie uit. De Sovjet-Unie viel Finland binnen. Finland slaagde erin om de Russische aanval af te slaan en onafhankelijkheid te bewaren. Finland ging een bondgenootschap aan met Duitsland. Op 5 september 1944 sloot Finland vrede met de Sovjet-Unie, met voor de Finnen ingrijpende vredesvoorwaarden. In de ‘Laplandoorlog’ van september 1944 en april 1945 verdreef Finland de Duitsers uit het noorden van het land. 
• FRANKRIJK  Op 3 september 1939 oorlogsverklaring aan Duitsland. Begin mei 1940 valt Duitsland Frankrijk binnen. De Duitsers verdeelden Frankrijk in een bezette zone, onder militair bestuur, en een ‘vrije zone’ (het Vichy-regime). Dit regime werkte mee met de Duitsers. Na de invasie van de geallieerden op hun Noord-Afrikaanse grondgebied eind 1942 gaat Duitsland over tot bezetting van de ‘vrije zone’. In 1944 wordt Frankrijk bevrijd door de Britten, Amerikanen en de Vrije Fransen. Tijdens het Vichy-regime was er Franse censuur. Aanvankelijk bleven de meeste koloniale gebieden loyaal aan het Vichy regime; al vrij snel werd gekozen voor  de ‘Vrije Franse Strijdmacht’ van generaal De Gaulle. Franse protectoraten: zie bij; ALGERIJE, MAROKKO en TUNESIË. Franse koloniën; zie bij;   AFRIKA, AMERIKA, AZIË en de PACIFIC.

• GIBRALTAR Britse kroonkolonie. Bolwerk van het Britse leger. Deze rots speelde een belangrijke rol tijdens de Tweede Wereldoorlog: controle en bescherming van het verkeer tussen de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. 
• GRIEKENLAND  In october 1940 valt Italie, vanaf Albanees grondgebied, Griekenland aan. De aanval wordt afgeslagen en Griekenland bezet een deel van Albanie. In april 1941 wordt Griekenland bezet door Duitse, Italiaanse en Bulgaarse troepen. Na de capitulatie van Italie bezetten Duitse troepen het gehele land (met uitzondering van de eilenden waar Italianen langer bleven) tot october 1944.
• HONGARIJE   In november 1940 sluit Hongarije zich aan bij de AS- mogendheden. Maart 1944 wordt het bezet door Duitsland en in begin 1945 bevrijd door de Sovjet Unie.
• IERLAND   Neutraal. Het Verenigd Koninkrijk probeerde Ierland postaal te isoleren door censuur op het postverkeer. Ruim 40% hiervan draag censuurkenmerken van zowel Ierland als het Verenigd Koninkrijk.   
• IJSLAND In 1939 was IJsland een personele unie  van Denemarken, in 1944 werd het volledig onafhankelijk. Het bleef officieel neutraal. In mei 1940 bezetten Britse troepn het eiland. (een maand na de bezetting van Denemarken door Duitse troepen). In juli 1941 nemen de Verenigde Staten de verdediging van het eiland over; Amerikaanse troepen vestigen zich op het eiland.

• ITALIË   As-mogendheid. In mei 1940 sluiten Duitsland, Italië en Japan het driemogendhedenpact. In juli 1943 landen de geallieerden op Sicilië en komt er een eind aan het regime van Mussolini. In october 1943 sluit Italië zich aan bij de geallieerden.
• Italiaanse koloniën   in Afrika;     zie bij; AFRIKA.
• JOEGO SLAVIË   Tot april 1941 Koninkrijk Joegoslavië en bestaat uit de huidige landen Bosnië en Herzegovina, Servië, Kosovo, Montenegro, de Republiek Macedonië, en het grootste deel van het huidige Slovenië en Kroatië. De Joegoslavische regering sluit zich in maart 1941 aan bij de asmogendheden. Serviërs komen hier tegen in opstand, werpen de regering van prins-regent Paul omver en zetten koning Peter II op de troon. Hierop valt Duitsland het land binnen, dat na de capitulatie verdeeld wordt en deels onder Italiaans, Duits, Hongaars en Bulgaars bestuur komt. Met Duitse steun wordt de ‘onafhankelijke’ staat van de Kroaten geproclameerd; Servië wordt geplaatst onder Duits militair gezag.
• KROATIË Op 6 april 1941 bij de val van Joegoslavië wordt met hulp van Duitsland de onafhankelijke staat Kroatië gesticht welke ook Bosnië en Herzegovina en Syrmië omvat. Kroatië staat aan de Duitse kant.
• KANAAL EILANDEN De Kanaaleilenden (Jersey, Guernsey, Sark, Herm en Alderney) waren voor de Britten niet van strategisch belang. In juli 1940 vestigden zich Duitsers op de eilenden en bouwden er militaire forten. Mei 1945 verlieten de Duitsers de eilanden. De civiele post werd niet gecensureerd.
• LETLAND  Het onafhankelijke Letland wordt in 1940 door Sovjet-troepen en daarna in 1941 door Duitse troepen bezet. Het is dan deel van het Reichskommisariat Ostland.  Na verdrijving van de Duitse troepen wordt Letland eind 1944 opnieuw door de Sovjet-Unie bezet en ingelijfd. 
• LITOUWEN  Het onafhankelijke Litouwen moet in 1939 het Memelgebied aan Duitsland afstaan. In 1940 wordt het door Sovjet-troepen en in 1941 door Duitse troepen bezet. Het is dan deel van het Reichskommisariat Ostland. Van Litouwse zijde komt censuur voor op post naar het buitenland en post naar interneringskampen. Na de verdrijving van de Duitse troepen wordt Litouwen eind 1944 opnieuw door de Sovjet-Unie bezet en ingelijfd. Beperkte censuur op post naar het buitenland en van en naar interneringskampen.
• MALTA Britse kroonkolonie. Het eiland wordt zwaar gebombardeerd door Italie en Duitsland. Operatie Pedestal; een Brits konvooi van oorlog- en vrachtschepen breekt in augustus 1942 door de blokkade.
• NEDERLAND bezet in mei 1940; —> Duitse censuur.
• Nederlandse Koloniën :  CURACAO  en SURINAME;  Nederlandse censuur. NEDERLANDS INDIË Nederlandse censuur tot maart 1942, daarna Japanse censuur. Van 1945 -1949 deviezencensuur en veldpostcensuur van Nederlandse zijde.
• NOORWEGEN  bezet in april / juni 1940; als het Reichskommisariat Noorwegen. —> Duitse censuur.
• POLEN  bezet in 1939; een deel wordt geannexeerd, het andere deel bezet onder de naam General Gouvernement. —> Duitse censuur.
• PORTUGAL  Neutraal.
• ROEMENIË   In october 1940 bezetting door Duitsland. Roemenië sluit zich aan bij de As mogendheden. Eind 1944 dringen Sovjetlegers Roemenië binnen en wordt het in 1946 volksrepubliek.
• SERVIË na de capitulatie van Joego Slavië in april 1941 komt Servië onder Duits militair bestuur. —> Duitse censuur.
• SLOWAKIJE de Eerste Slowaakse Republiek verklaart zich in maart 1939 onafhankelijk en wordt in de praktijk een satelliet van Duitsland. 
• SOVJET UNIE  22 juni 1941 kondigt Stalin ‘de grote patriottische oorlog’  aan nadat Duitse troepen de Sovjet Unie zijn binnengevallen. Postcensuur wordt toegepast vanaf begin 1940, ook in de bezette Baltische Staten.
• SPANJE  verklaart zich neutraal.
• TSJECHO SLOWAKIJE Na het gedwongen afstaan op 1 oktober 1938 van Sudetenland af te staan (Verdrag van München)  bezet Duitsland het land op 15 maart 1939.  Het Tsjechische deel wordt onderdeel van het Protectoraat Bohemen en Moravië en het Slowaakse deel de Eerste Slowaakse Republiek; beiden worden door Duitsland bestuurd. 
• VERENIGD KONINKRIJK   (Engeland, Noord-Ierland, Schotland en Wales). Op 3 september 1939 wordt de oorlog aan Duitsland verklaard.

Britse dominions:  zie bij:  AUSTRALIË,  CANADA,  NEWFOUNDLAND, NIEUW ZEELAND, en ZUID AFRIKA.

Britse bezettingen : in Afrika : Eritrea, Madagascar, Reunion, en Somalië. Zie: https://postcensuur.nl/landen-britse-bezettingen-in-afrika

Britse koloniën :   In Europa:  Gibraltar en Malta. Zie aldaar.

In Afrika: East African Command bestond onder meer uit; Kenya, Mauritius, Nyasaland, Oeganda, Brits Somalieland, Tanganyika, en Zanzibar.  Verder  Ascension eilanden, Gambia, Goudkust, Nigeria, Noord Rhodesië, Zuid Rhodesië, Sierra Leone, St. Helena, en Soedan. Zie: https://postcensuur.nl/landen-britse-kolonien-in-afrika.

In Amerika:  Antigua, Bahama’s, Barbados, Bermuda, Brits Guiana, Brits Honduras, Cayman Islands, Dominica, Falkland Islands, Granada, Jamaica, Montserrat, St. Kitts and Nevis, St. Lucia. St. Vincent, Trinidad, en Virgin Islands. Zie:  https://postcensuur.nl/landen-britse-kolonien-in-amerika.

In Azie:  Aden, Burma, Ceylon, Cyprus, Hong Kong, Malaya, North Borneo, Palestina, Penang, Sarawak, Seychelles en Transjordanië. Zie; https://postcensuur.nl/landen-britse-kolonien-in-azie. Brits Indië zie; https://postcensuur.nl/landen-brits-indie.

In de Pacific:  Fiji, Gilbert and Ellice Islands, New Hebrides, Pitcairn Eilanden en Samoa. Zie:  https://postcensuur.nl/landen-britse-kolonien-in-de-pacific.

• ZWEDEN  neutraal, geen postcensuur, wel deviezencontrole.
• ZWITSERLAND  neutraal, de in en uitgaande post van de internerings-kampen wordt gecensureerd.

AFRIKA tijdens de 2e Wereldoorlog.

Britse, Franse, Italiaanse en Portugese koloniën; zie de kolonisator.

EGYPTE  In 1922 werd het land gedeeltelijk onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog behielden ze, met hulp van Australie en Nieuw Zeeland, dit strategisch belangrijke land. In Cairo werd een belangrijk deel van het postverkeer in het Midden Oosten gecensureerd.

Voor meer informatie over Indonesië zie: LANDEN  Azië : doorklikken naar de censuurbrieven : zie EGYPTE.

AMERIKA tijdens de 2e Wereldoorlog.

Britse en Franse koloniën; zie de kolonisator.

ARGENTINIË Argentinië was officieel neutraal tijdens de Tweede Wereldoorlog maar de militaire regeringen uit deze periode waren de asmogendheden goed gezind. Tegen het eind van de oorlog verklaarde Argentinië de As alsnog de oorlog.

BOLIVIA   In april 1943 aansluiting bij de geallieerden.

BRAZILIË In augustus 1942 aansluiting bij de geallieerden.

CHILI De Duits sprekende minderheid wist te bewerkstelligen dat Chili gedurende de Tweede Wereldoorlog tot januari 1943 neutraal bleef; daarna koos Chili de kant van de geallieerden. Geen censuur bekend.

COLOMBIA Colombia verbrak de verbindingen met de AS mogendheden in december 1941, maar verklaarde dezen geen oorlog.   

COSTA RICA   In december 1941 aansluiting bij de geallieerden.

CUBA   In december 1941 aansluiting bij de geallieerden.

ECUADOR Ecuador verbrak de verbindingen met de AS mogendheden in januari 1942, maar verklaarde dezen geen oorlog.  

EL SALVADOR El Salvador verbrak de verbindingen met de AS mogendheden in december 1941, en verklaarde dezen de oorlog.   

 

HAITI   In december 1941 aansluiting bij de geallieerden.

HONDURAS In december 1941 aansluiting bij de geallieerden.

KANAALZONE De Panamakanaalzone is een gebied binnen Panama, bestaande uit het Panamakanaal en een aangrenzend stuk land, zo’n 8,1 km breed aan weerszijden van het kanaal. Het grondgebied was tussen 1903 en 1979 in handen van de Verenigde Staten.  Aanvankelijk wordt het verkeer door het kanaal gecontroleerd. Al snel gaat het een bredere censuur omvatten van het postverkeer tussen Midden en Zuid Amerika en het postverkeer naar en van landen anders dan de Verenigde Staten of het Verenigd Koninkrijk. Er waren censuurkantoren in Balboa, Christobal en David.

MEXICO   In mei 1942 aansluiting bij de geallieerden.

NICARAGUA In december 1941 aansluiting bij de geallieerden.

PANAMA In december 1941 aansluiting bij de geallieerden.

PARAGUAY Paraguay verbrak de verbindingen met de AS mogendheden in januari 1942. Februari 1945  verklaarde het Duitsland en Japan de oorlog.  

PERU Peru verbrak de verbindingen met de AS mogendheden in januari 1942. Februari 1945  maar verklaarde het Duitsland en Japan de oorlog.   

URUGUAY Uruguay verklaarde de oorlog aan Duitslanden Japan in februari 1945. Er is geen censuur van Uruguay bekend.

VENEZUELA Hoewel Venezuela officieel neutraal was, steunde het de Geallieerden en verklaarde in februari 1945 de AS mogendheden de oorlog.    

VERENIGDE STATEN   8 december 1941 verklaart de VS de oorlog aan Japan (na de aanval op Pearl Harbour, een dag eerder). 11 december 1941 verklaren Duitsland en Italie de oorlog aan de VS. De Verenigde Staten werken op censuurgebied nauw samen met het Verenigd Koninkrijk en Canada.

AZIE tijdens de 2e Wereldoorlog.

Britse, Franse en Portugese koloniën; zie de kolonisator.

• CHINA Japan is in 1939 al in oorlog aan China. In 1945 capituleert Japan.
• IRAK in mei 1941 vallen Britse troepen het zelfstandige Irak binnen en installeren een pro-geallieerde regering.
• IRAN Bevreesd dat Reza Shah de zijde van de asmogendheden (Duitsland, Italië) zou kiezen, vallen de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië in 1941 het land binnen. Het noorden van het land wordt een Sovjet-Russische bezettingszone, het zuiden een Britse bezettingszone.  
• JAPAN in september 1940 tekent Japan het Driemogendhedenpact (Tripartite Pact) met Duitsland en Italie. December 1941 wordt de Amerikaanse vloot aangevallen in Pearl Harbor. Malaya, Hong Kong en de Philippijnen worden bezet en in maart 1942 Nederlands Indie. In augustus 1945 capituleert Japan.
• THAILAND december 1941 staat het de doortocht van Japanse troepen toe en sluit daarna een een alliantie met Japan. Thailand verklaart de oorlog aan de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

1945-1950  Naoorlogse censuur.

Na afloop van de tweede wereldoorlog zetten de meeste landen, die aan de oorlog hadden deelgenomen, de postcensuur nog enige tijd voort. Het betreft: BULGARIJE,  FINLAND, FRANKRIJK, HONGARIJE, ITALIË, ROEMENIË, SOVJET UNIE, en VERENIGD KONINKRIJK.

De landen die bezet waren geweest, zetten eigen censuursystemen op. Dit geldt voor:  BELGIË, CHINA, DENEMARKEN, EGYPTE, GRIEKENLAND, JOEGO SLAVIË, LUXEMBURG, NEDERLAND, NOORWEGEN, POLEN, en TSJECHO SLOWAKIJE. 

In de Duitse en Oostenrijkse bezettingszones van de geallieerden wordt het postverkeer gecensureerd.

• VERENIGDE STATEN   in; Duitsland, Italië, Japan en Oostenrijk
• VERENIGD KONINKRIJK  in; Duitsland en Oostenrijk
• SOVJET UNIE   in; Duitsland en Oostenrijk
• FRANKRIJK   in; Duitsland en Oostenrijk

Censuurbrieven van de diverse landen zie: LANDEN. 

Vanaf 1945  Oorlogssituaties / binnenlandse conflicten.

1946 – 1973  INDOCHINESE OORLOGEN.

De Eerste Indochinese Oorlog van 1946 tot 1954 werd uitgevochten tussen Frankrijk en de Vietminh.  De Tweede Indochinese Oorlog of Vietnamoorlog begon in 1957; een oorlog in Zuid-Vietnam tussen de Vietcong, door Noord-Vietnam gesteund,  en Zuid-Vietnam gesteund door de Verenigde Staten. Op 27 januari 1973 werden de Parijse Akkoorden ondertekend ter beindiging van deze oorlog. Tijdens de eerste oorlog is er postcensuur, tijdens de tweede is dit nog onduidelijk.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1946 – 1950 (TRANS) JORDANIE

Jordanië maakte in 1922 kortstondig deel uit van het Britse Mandaatgebied Palestina. Op 1 maart 1946 werd het land formeel onafhankelijk; het bleef Transjordanië (‘over de Jordaan’) heten. Op 3 april 1949 tekenden Israël en Transjordanië een bestand en op 24 april 1950 annexeerde het koninkrijk formeel het bezette gebied (de Westelijke Jordaanoever) en veranderde zijn naam in Jordanië. 

Voor meer informatie overTrans Jordanië zie: LANDEN  Azië : doorklikken naar de censuurbrieven : zie TRANS-JORDANIE.

1948 – 1965  ISRAEL 

Vanaf 1949 is er op beperkte schaal postcensuur.

Voor meer informatie over Israel zie: LANDEN  Azië : doorklikken naar de censuurbrieven : zie ISRAEL.

1948 – 1956 SYRIË    

Tussen 1949 en 1971 vonden er een groot aantal militaire staatsgrepen en pogingen tot staatsgrepen plaats. De censuur…. 

Voor meer informatie over Syrië zie: LANDEN  Azië: doorklikken naar de censuurbrieven : zie SYRIË.

1948 – 1999 POSTOORLOG

Poststukken met politiek onwelgevallige postzegel(s) of stempel(s) worden teruggestuurd, met de reden van terugzending (soms in de vorm van een tegenstempel. Dit gold voor de volgende gevallen:

• 1948 – 1949  BERLIJNSE POSTOORLOG. West-Berlijn begon op 3 september 1948 met de uitgifte van eigen postzegels. De Sovjet-bezettingszone in Duitsland  (Duits: Sowjetische Besatzungszone, afgekort SBZ) weigerde die zegels te erkennen. Brieven met deze zegels werden teruggestuurd of met strafport belast. Als tegenmaatregel ging de West-Berlijnse postdienst op zijn beurt brieven met SBZ-zegels terugsturen of met strafport belasten (Wikipedia).
• 1949-1956 het zegeltje ‘Notopfer Berlin’ tussen de Amerikaanse, Britse en Franse bezettingszones in Duitsland en later de Bondsrepubliek Duitsland aan de ene kant en de Sovjet-bezettingszone in Duitsland (SBZ) en later de Deutsche Demokratische Republik(DDR) aan de andere kant. Als het zegeltje werd aangetroffen op een zending naar de SBZ/DDR (op zo’n zending was het zegeltje overigens niet verplicht), werd de zending teruggestuurd naar de afzender. Vanaf 1952 werd doorgaans alleen het zegeltje zwart gemaakt of soms verwijderd.
• 1959-1960 Wereldvluchtelingenjaar, De Verenigde Naties hadden de periode juni 1959 tot de zomer van 1960 uitgeroepen tot Wereldvluchtelingenjaar. Rond 70 landen gaven postzegels hiervoor uit.  Polen, Tsjecho-Slowakije, Roemenië en de Sovjet-Unie stuurden post met deze zegels terug naar de afzender of maakten de zegels zwart. In Polen werden de zegels soms verwijderd en vervangen door een stempel ‘Aangekomen zonder geldige frankering’.
• 1961.  Berlijn. Twee postkantoren in Oost-Berlijn gebruikten poststempels met de tekst ‘Berlin Hauptstadt der DDR’. Als plaagstootje voorzag de postdienst van West-Berlijn post met dergelijke stempels van een extra stempel ‘Berlin Hauptstadt Deutschlands’ of ‘Berlin Hauptstadt Deutschlands – nicht der Sowjetzone’ (‘Berlijn hoofdstad van Duitsland – niet van de Sovjetzone’).
• 1965-1967 Postoorlog tussen de Bondsrepubliek Duitsland en de Oostbloklanden. De postzegel ‘20 jaar verdrijving’ van de Deutsche Bundespost  werd in de Oostbloklanden als ‘revanchistisch’ beschouwd. Post met deze zegel werd teruggestuurd of kreeg een speciale behandeling, waarbij de postzegel werd overgeverfd (dat gebeurde in de DDR, met verf in verschillende kleuren). Ook de Volksrepubliek China, Noord-Korea en Mongolië stuurden post met deze zegel terug.
• 1965 – 1970  Postoorlog tussen  Rhodesië en Groot-Brittannië. Omdat Groot-Brittannië de onafhankelijkheid van Rhodesië niet erkende, werden ook de daar verschenen postzegels niet erkend. Post uit Rhodesië werd met strafport belast. Ook andere landen van het Britse Gemenebest, zoals India (dat de postoorlog voortzette tot in 1976), Mauritius, Malawi en Zambia deden daaraan mee. Voor meer informatie over Rhodesië zie: LANDEN  Afrika : doorklikken naar de censuurbrieven : zie RHODESIE.
• 1966  Postoorlog tussen de Duitse Democratische Republiek / Tsjecho-Slowakije  en Spanje. Zowel de DDR als Tsjecho-Slowakije had postzegels uitgegeven die waren gewijd aan de strijders aan de republikeinse kant in de Spaanse Burgeroorlog (DDR Michel nr. 1196-1201, Tsjecho-Slowakije Michel nr. 1637). In Spanje was toen nog Francisco Franco aan de macht, in de burgeroorlog de leider van het andere kamp. Post gefrankeerd met deze zegels was in Spanje dan ook niet welkom en werd teruggestuurd. De DDR-postdienst voorzag teruggestuurde brieven van een uitvoerige verklaring, de Tsjecho-Slowaakse postdienst van een speciale sticker. DDR postzegel, 1966 van de DDR ter herinnering aan de Duitse strijders aan de republikeinse kant in de Spaanse Burgeroorlog. Deze zegel laat de Duitse communist Artur Becker zien.

• 1966-1972  enkele zegels uit de West-Duitse serie ‘Deutsche Bauwerke aus zwölf Jahrhunderten’ (1964-1969) laten bouwwerken zien uit de toenmalige Duitse Democratische Republiek, Polen en de Sovjet Unie. Bovendien werden op de zegels de oude Duitse namen van die plaatsen gebruikt, zoals Stettin voor Szczecin en Königsberg voor Kaliningrad. De DDR, Polen, Tsjecho-Slowakije en de Sovjet-Unie maakten de betreffende zegels zwart of stuurden de poststukken terug.
• 1967 – 1972  Postoorlog tussen Israel en enkele Oostbloklanden. Postzegels van Israël met militaire of politieke thema’s die de Duitse Democratische Republiek, Polen of de Sovjet-Unie niet zinden (zoals afbeeldingen van het door Israël geannexeerde Oost-Jeruzalem) werden in die landen niet geaccepteerd. Post met die zegels ging met een stempel, sticker of handgeschreven opmerking ‘retour’ terug naar de afzender. De Sovjet-Unie liet de post een enkele keer door, maar dan wel na verwijdering van de aanstootgevende zegel. Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.
• 1971  Postoorlog tussen de Bondsrepubliek Duitsland en de Duitse Democratische Republiek. Eerstedagenveloppen met de zegels ‘10 jaar Antifascistische Beschermingsmuur’ (de Oost-Duitse term voor de Berlijnse Muur, (Michel nr. 1691), ‘Onoverwinnelijk Vietnam’ (Michel nr. 1699) en ‘Internationale gedenkplaatsen’ (Michel nr. 1705) werden door de Deutsche Bundespost teruggestuurd naar de afzender. Het ging hierbij niet om de postzegels; die werden op andere post gewoon doorgelaten, maar om de afbeeldingen op de eerstedagenveloppen.
• 1971 – 1972  Postoorlog tussen Guatemala en Belize. Tot 1971 maakte Guatemala aanspraken op Belize. Guatemala heeft ook een aantal postzegels uitgegeven waarop Belize als deel van Guatemala is weergegeven. Na de uitgifte van een dergelijke zegel in 1971 stuurde Belize post die daarmee was gefrankeerd terug met een stempel ‘Returned to sender for the reason stated below – Stamp/s affixed bearing a slogan which casts doubt about the sovereignty of our country’. Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.
• 1985-1989 Postoorlog tussen de Bondsrepubliek Duitsland aan de ene kant en de Duitse Democratische Republiek, Polen, Tsjecho-Slowakije, Bulgarije, de Sovjet-Unie, Mongolië en Afghanistan aan de andere kant. De postzegels ‘40 jaar Heimatvertriebene’ (Michel nr. 1265), ‘30 jaar Bundeswehr’ (Michel nr. 1266) en ‘Reichstagsgebäude’ (Michel nr. 1287) werden in de genoemde landen niet geaccepteerd. Post gefrankeerd met deze zegels werd teruggestuurd. In dezelfde periode stuurde de Deutsche Bundespost eerstedagenveloppen met de DDR-postzegel ‘25 Jaar Antifascistische Beschermingsmuur’ (Michel nr. 3037) terug.
• 1988 – 1992  Postoorlog tussen Volksrepubliek China en Taiwan. In 1988 werd postverkeer tussen China en Taiwan hersteld, gepaard gaande met wat strubbelingen. Beide landen maakten onwelgevallige zegels of opschriften van het andere land zwart. De postoorlog herleefde in 2007, toen Taiwan op post naar het buitenland een stempel zette waarmee propaganda werd gemaakt voor toelating van het land tot de Verenigde Naties. Post met dat stempel werd door China geweigerd. Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.
• 1999 Postoorlog van Libanon tegen Frankrijk. De Franse postzegel ‘40 Jaar diplomatieke betrekkingen tussen Frankrijk en Israël’ (24 januari 1999, Yvert nr. 3217) werd op post naar Libanon niet geaccepteerd. De post werd retour gestuurd. De Franse postdienst stopte de teruggekomen poststukken in een neutrale envelop en stuurde ze terug naar Libanon. Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.
• zie voorbeeldbrieven; POSTCENSUUR.

1949  INDONESIË

Voortzetting van van de deviezencensuur (zoals die gold in Ned Indie) tot 1961. Het betreft stempels en stroken met vrijwaring (‘vrijgegeven voor verzending….’) voor een deel van post naar het buitenland.

Voor meer informatie over Indonesië zie: LANDEN  Azië : doorklikken naar de censuurbrieven : zie INDONESIË.

1949 en 1955 COSTA RICA

Een staatsgreep in 1948 leidde tot tijdelijke postcensuur; in 1955  gaf een korte binnenlandse strijd hier ook aanleiding toe. 

1950 – 1953 KOREA

Koreaoorlog tussen het communistische Noord-Korea en het prowesterse Zuid-Korea. Noord-Korea werd in de oorlog gesteund door China en de Sovjet-Unie. Zuid-Korea werd gesteund door de Verenigde Naties en ontving militaire bijstand van diverse VN-landen, onder leiding van de Verenigde Staten. Er zijn veldpostbrieven bekend met censuur.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1951 – 1963 IRAN  

In de 20e eeuw heerste gedurende ruim 50 jaar de Pahlavi-dynastie. De Pahlavi’s namen de titel sjah (koning) aan, maar waren niet van adel. In 1951 werd Mohammad Mossadeq  benoemd tot premier en nationaliseerde de olie-industrie. In 1953 werd hij afgezet middels een staatsgreep door de sjah met  medewerking van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.  Na de staatsgreep werd de sjah in toenemende mate autocratisch. In 1979 vindt de Iraanse Revolutie plaats, waarbij een even repressieve religieuze dictatuur gebaseerd op de islamitische wet, de sharia, wordt geinstalleerd.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1952 – 1965   EGYPTE  

Na de troonsafstand van koning Faruk in 1952 wordt postcensuur ingesteld; de Suez crisis in 1956 en de gespannen verhouding met Israel zijn hier ook van belang.

Voor meer informatie over Egypte zie: LANDEN  Afrika : doorklikken naar de censuurbrieven : zie EGYPTE.

1956  CYPRUS             

 In 1956 begint een opstand tegen de Britten. Op 16 augustus 1960 wordt Cyprus onafhankelijk. De Britse regering censureert het postverkeer.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1960-1963 KATANGA

Katanga was een staat in Afrika die uitgeroepen werd op 11 juli 1960. Het scheidde zich af van het nieuw gevormde Congo-Kinshasa, dat ontstaan was na de onafhankelijkheid van België.  De onafhankelijkheid van Katanga eindigde in januari 1963.

1960    CUBA     

Op 1 januari 1959 grijpt Castro de macht en vestigt op Cuba een communistisch regime. De Verenigde Staten stellen in 1960 een embargo.  Postcensuur ….???

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1965 Tweede Kasjmiroorlog  PAKISTAN / INDIA.

Oorlog om Kasjmir tussen India en Pakistan. De postcensuur is nog onduidelijk.

Nog geen voorbeeld-censuurbrieven aanwezig.

1970 – 1975 CAMBODJA

In 1970 vindt een coup plaats van anticommunistische militairen; het regime dat een neutrale politiek ten opzichte van de buurlanden voerde, wordt verdreven. Het koninkrijk Cambodja wordt de Khmer republiek. In 1975 werpt de Rode Khmer onder leiding van Pol Pot de regering van Lon Nol omver en stichten Democratisch Kampuchea. Van de periode 1970-1975 is postcensuur bekend.

Voor meer informatie over Cambodja zie: LANDEN  Azië : doorklikken naar de censuurbrieven : zie CAMBODJA.

1971 TSJAAD

In augustus 1971 vond er in Tsjaad een poging tot staatsgreep plaats, door een voormalig parlementslid.  Dit mislukte. Er was tijdelijk censuur.

1971-1979  OEGANDA

Tijdens het Idi Amin regime van  van 1971 tot 1979 was er op beperkte schaal postcensuur.

1981 – 1982  POLEN

Generaal Wojciech Jaruzelski grijpt op 13 december 1981 de macht en kondigde de staat van beleg af. De macht van de Poolse Verenigde Arbeiderspartij (PZPR) werd hersteld en de vakbond Solidarność en andere oppositiebewegingen werden verboden. In 1983 werd de staat van beleg weer opgeheven. In deze periode is er postcensuur.

Voor meer informatie over Polen zie: LANDEN  : doorklikken naar de censuurbrieven : zie POLEN.